Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα και πιο όμορφα έθιμα της Ελλάδας, ωστόσο, στις μέρες μας δεν συναντάται σε πολλά ελληνικά σπίτια. Ο λόγος για την κυρά Σαρακοστή με τα επτά πόδια, που οι γιαγιάδες μας έφτιαχναν κάθε χρόνο με αλεύρι και νερό!
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα είδος ημερολογίου που είχαν «εφεύρει» οι… παλιοί, προκειμένου να τηρούν τη νηστεία από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή του Πάσχα και ειδικότερα, για να μετρούν τις εβδομάδες της Σαρακοστής, της πιο σημαντικής περιόδου νηστείας στο εκκλησιαστικό ημερολόγιο των Ορθοδόξων Χριστιανών.
Το κάθε πόδι της κυράς Σαρακοστής αντιστοιχεί σε μια εβδομάδα
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας και καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Και ενώ αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες, αργότερα προστέθηκε μία επιπλέον, για αυτό η κυρά Σαρακοστή έχει επτά πόδια. Η έλλειψη ημερολογίων, λοιπόν, οδήγησε τους Χριστιανούς των περασμένων αιώνων στην ιδέα της κυράς Σαρακοστής, η οποία ήταν είτε χάρτινη είτε από νηστίσιμο ζυμάρι.
Πώς τη χρησιμοποιούσαν
Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι, ενώ το τελευταίο αφαιρούνταν το Μεγάλο Σάββατο. Σε πολλές, μάλιστα, περιοχές έκρυβαν το τελευταίο πόδι σε κάποιο σημείο του σπιτιού και όποιος κατάφερνε να το ανακαλύψει, θεωρούνταν τυχερός.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ένα παλιό, παιδικό τραγούδι, «την κυρά Σαρακοστή που ‘ναι έθιμο παλιό, οι γιαγιάδες µας τη φτιάχναν µε αλεύρι και νερό. Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι ένα σταυρό µα το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό. Και τις µέρες τις μετρούσαν µε τα πόδια της τα επτά, κόβαν ένα τη ‘βδοµάδα µέχρι να ‘ρθει η Πασχαλιά…». Η κυρά Σαρακοστή, λοιπόν, δεν έχει στόμα γιατί νηστεύει, ενώ τα χέρια της είναι σταυρωμένα διότι προσεύχεται.
Υλικά
Σήμερα λοιπόν δώσαμε μια «νότα» παράδοσης στο σχολείο μας, και φτιάξαμε την κυρά Σαρακοστή με τα παιδιά μας. Τα υλικά μας μια κούπα αλάτι, μια κούπα νερό και τρεις κούπες αλεύρι. Αφού αναμείξαμε όλα τα υλικά και τα ζυμώσαμε καλά, πήραμε το ζυμάρι και σχηματίσαμε την κυρά Σαρακοστή με ένα μαχαίρι και δημιουργώντας τα επιμέρους σημεία (τα πόδια, τον σταυρό στο κεφάλι της). Στη συνέχεια, την τοποθετήσαμε σε ένα ταψί και την ψήσαμε στο φούρνο για 15 με 20 λεπτά.
Καλή Σαρακοστή!
