Η Virginia Havilant είπε: « Θα υπήρχε πλήρης στασιμότητα σ’ όλες τις επιστήμες και στη τέχνη, δίχως την αχαλίνωτη φαντασία δημιουργικών ανθρώπων που, όπως φαίνεται, επηρεάστηκαν διαβάζοντας παραμύθια στην παιδική τους ηλικία».
Οι σημαντικότερες επιπτώσεις των παραμυθιών είναι οι εξής:
- Διευρύνουν τον κόσμο εμπειριών του παιδιού, δίνοντας του, ταυτόχρονα και με έναν φυσικό και αβίαστο τρόπο, σημαντικές πληροφορίες για την πολιτισμική του κληρονομιά.
- Τροφοδοτούν και εξελίσσουν τη φαντασία που δίχως αυτήν δεν είναι δυνατόν να προκύψει κάτι καινούργιο και δημιουργικό.
- Εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο του παιδιού, ενισχύουν την αφηγηματική του ικανότητα και γενικότερα τη δυνατότητα έκφρασής του.
- Ενδυναμώνουν τη συναισθαντικότητα καθώς και την ικανότητα συγκέντρωσης του παιδιού. Το δεύτερο είναι ιδιαίτερα σημαντικό ιδιαίτερα με παιδιά που έχουν δυσκολίες διάσπασης προσοχής ή/και υπερκινητικότητας.
- Διασκεδάζουν και δίνουν την ευκαιρία στο παιδί να έρθει σε επαφή και να διαχειρίζεται πολλά και έντονα συναισθήματα.
- Δείχνουν τρόπους αντιμετώπισης και επίλυσης διαφόρων δύσκολων καταστάσεων και καλλιεργούν βασικές ηθικές αξίες και αρχές.
Η προσφορά του παραμυθιού και η μεγάλη του συμβολή στην προσωπική ανάπτυξη, στην εκπαίδευση, στην αγωγή, στην κοινωνική συμπεριφορά και στη συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού είναι πολλαπλή, ανεκτίμητη και ανεπανάληπτη:
Α. Συναισθηματική ωρίμανση:
- Εμπλουτίζεται και ενδυναμώνεται ο ψυχικός κόσμος του παιδιού. Ιδιαίτερα σημαντικός σε αυτή την ενδυνάμωση είναι ο τρόπος αφήγησης ο τόνος, η συναισθηματική επένδυση και το ύφος του αφηγητή.
- Εμπεριέχονται στα παραμύθια στοιχεία και χαρακτήρες με τα οποία το παιδί ταυτίζεται.
- Το παιδί διαχειρίζεται και εκφράζει ασυνείδητα κομμάτια του ψυχισμού του.
- Ακόμα και τα πιο δύσκολα θέματα όπως ο θάνατος, ο χωρισμός, μια ασθένεια αντιμετωπίζονται μέσα από το παραμύθι.
- Δοκιμάζονται και δαμάζονται χαοτικές πιέσεις του ασυνειδήτου. Ο Φρόϋντ αναφέρει κάπου ότι το επαναλαμβανόμενο παραμύθι φέρνει στην επιφάνεια ξεχασμένα κομμάτια του ψυχισμού του παιδιού και το βοηθά να τα διαχειριστεί και να τα ξεπεράσει.
- Επιτυγχάνεται η επιβεβαίωση (Ο Τζακ που καταφέρνει να σκαρφαλώσει στη φασολιά).
- Το παιδί δυναμώνει και συνειδητοποιεί τις πραγματικότητες και πιο εύκολα προετοιμάζεται για αυτές.
- Αναπτύσσεται η φαντασία του παιδιού (η πλοκή, οι ήρωες, η εξέλιξη και έκβαση του παραμυθιού είναι ιδιαίτερα βοηθητικά).
- Εκτιμάται ότι παρουσιάζεται μεγάλη εξελικτική επίδραση στην ανάπτυξη του παιδιού. Το παραμύθι με τα τρία γουρουνάκια, για παράδειγμα, δείχνει με απλό αλλά ξεκάθαρο τρόπο την εξέλιξη από το άχυρο στο ξύλο, από το ξύλο στην πέτρα αλλά και μεταδίδει στο παιδί την ίδια την εξελικτική του πορεία. Το τρίτο γουρουνάκι ήταν το πιο μεγάλο και σε όγκο και σε ηλικία, γι΄ αυτό και έδειξε σοβαρότητα και πιο ώριμη σκέψη.
- Δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να αναγνωρίσει ότι η σκληρή δουλειά, ο προγραμματισμός, οι υγιείς συνήθειες είναι εργαλεία με μεγάλη αξία που θα το βγάλουν από δύσκολες καταστάσεις (π.χ. το παραμύθι Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας).
Β. Κοινωνική συμπεριφορά:
- Υπάρχει μεγάλη διαπλαστική επίδραση (Ο δρόμος της Αρετής και της Κακίας). Καθοδηγείται το παιδί στο δρόμο της αρετής και της σωστής συμπεριφοράς.
- Καλιεργούνται και αναπτύσσονται στάσεις και συνήθειες,έτσι το παιδί δεν γίνεται τεμπέλης, είρωνας, ζηλιάρης, μοχθηρός, τσιγγούνης, απάνθρωπος,
- Η αγάπη, η αλληλεγγύη, η συμπαράσταση, η κατανόηση, η αλληλοβοήθεια στην οικογένεια αποκτιούνται από νωρίς μέσα από παραμύθια που δείχνουν αυτή τη δύναμη (Ο λύκος και τα εφτά κατσικάκια που προσπαθούν να ακολουθήσουν τις συμβουλές της μαμάς, Η Κοκκινοσκουφίτσα, το εγγονάκι που φροντίζει τη γιαγιά).
- Με το παραμύθι υπάρχει ελπίδα, διαφαίνεται η αισιοδοξία, δίνονται λύσεις σε κοινωνικούς προβληματισμούς.
- Οι εμπειρίες των παραμυθιών εμπλουτίζουν την κοινωνική ζωή και συμβάλουν στην κοινωνικοποίηση του παιδιού.
- Επιτυγχάνεται υγιής, ανθρώπινη ανάπτυξη και ωρίμανση.
- Ενισχύεται και ενδυναμώνεται η αυτοεκτίμηση.
- Κατανοούνται οι ιδιαιτερότητες των ανθρώπων πιο εύκολα (Μια μαύρη παπαρούνα ανάμεσα στις κόκκινες παπαρούνες)
- Το παιδί αντιλαμβάνεται ότι οι μεγάλοι παραδέχονται αλλά ότι και οι μικροί έχουν δύναμη.
- Αναπτύσσεται σεβασμός προς τους γονείς γιατί τα παραμύθια προβάλλουν τις αρετές τους (π.χ. ο πατέρας προστάτης) και διδάσκεται έτσι η αγάπη και η φροντίδα της οικογένειας.
- Ενδυναμώνεται η σχέση με το γονιό ή τον εκπαιδευτικό.
- Η αφήγηση παραμυθιού σε ομάδα ενισχύει το ομαδικό πνεύμα.
- Το παιδί αποκτά κοινωνικά ιδανικά και μοντέλο για ιδανική συμπεριφορά.
Γ. Προσωπική ανάπτυξη, ευχαρίστηση:
- Συγκινεί πάντοτε τα παιδιά το απρόοπτο, το απρόσμενο, μια άλλη λύση και εξήγηση.
- Υπάρχει θετική επίδραση στον χαρακτήρα του παιδιού, που βοηθιέται να κατανοήσει και να ξεπεράσει δικά του προβλήματα.
- Εκτιμάται ότι οποιοδήποτε παιδί έχει μεγαλώσει ακούγοντας και διαβάζοντας παραμύθια είναι ιδιαίτερα συνεργάσιμο και κοινωνικό.
- Το παιδί απελευθερώνεται από το φόβο (π.χ. ο φόβος της εγκατάλειψης), βγαίνει από δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις, δυναμώνει και γίνεται πιο έτοιμο να αντεπεξέλθει στη ζωή. Αποκτά θάρρος και πίστη στον εαυτό του μέσα από τις λύσεις και δυνατότητες λύσεων που συναντιώνται στα παραμύθια.
- Βελτιώνονται πολλές νοητικές λειτουργίες και το παιδί ανακαλύπτει τις δυνατότητες και την ταυτότητά του.
- Τα παιδί αρέσκεται να ακούει, αλλά αρέσκεται επίσης να δημιουργεί παραμύθια.
- Αναπτύσσεται στο παιδί το αίσθημα της αισιοδοξίας και πίστης στην ύπαρξη δυνάμεων, που θα συνδράμουν στα προβλήματά του.
- Γίνεται το παιδί πιο προσγειωμένο, πιο εργατικό και πιο απαιτητικό από τον εαυτό του.
- Αναπτύσσεται μεγάλη εκτίμηση στην αξία της οικογένειας και της αγάπης που προσφέρει. Στα όνειρά του το παιδί κυνηγιέται από ζώα. Ο πατέρας ταυτίζεται με τον κυνηγό που είναι πάντα εκεί για να σώσει τον ήρωα.
- Το παιδί που έχει μεγαλώσει με τα παραμύθια ζει μια πιο ομαλή και ήρεμη εφηβεία.
Δ. Καλλιέργεια στάσεων και δεξιοτήτων:
- Με την κριτική και δημιουργική σκέψη αποκτώνται και ενισχύονται εργαλεία του μυαλού όπως η μνήμη.
- Καλλιέργεια της δημιουργικής, κριτικής, θετικής σκέψης.
- Ανάπτυξη συστήματος αυτοάμυνας.
- Βελτίωση κοινωνικών δεξιοτήτων.
- Αναγνώριση αδυναμιών και απόκτηση αυτογνωσίας.
- Κακές συνήθειες περιορίζονται. Ακόμη και η στοματική απληστία, βουλιμία σε μεγαλύτερα παιδιά ελέγχεται μέσα από το παραμύθι.
- Το παιδί αποκτά ψυχική δύναμη γιατί ταυτίζεται με τους ήρωες.
Ε. Απόκτηση γνώσεων
- Αποκτώνται γνώσεις.
- Επέρχεται φυσική, γλωσσική εξέλιξη και γλωσσική ανάπτυξη.
- Βελτιώνεται ο γραπτός λόγος.
- Εύκολη μεταφορά από το παραμύθι στη λογοτεχνία.
- Με την επιρροή και συμβολή των παραμυθιών το παιδί διδάσκεται εμμέσως.
- Δίνονται πολλές ευκαιρίες για να εξαχθούν συμπεράσματα.
- Λόγω των πολλών παραλλαγών μπορούν να εισηγηθούν λύσεις σε αδιέξοδα.